RAPORT 2021

Tablice historyczne Systemu Informacji Miejskiej na dawnych cmentarzach Poznania

Staraniem nieformalnego Zespołu ds. upamiętnienia dawnych mieszkańców Poznania przy Wydziale Kultury UMP, w kwietniu 2021 r. na terenach zajmowanych dawniej przez poznańskie cmentarze wyznaniowe (trzy rzymskokatolickie, trzy ewangelickie, jeden prawosławny oraz jeden żydowski) postawiono tablice historyczne Systemu Informacji Miejskiej. Ich pojawienie się w miejskiej przestrzeni kończy pierwszy etap oznaczania dawnych nekropolii i jest elementem szerszego procesu obiektywnego informowania i edukowania o dziejach miasta i jego mieszkańców.

Zachęcam jednostki pomocnicze samorządu do podjęcia inicjatywy i rezerwowania środków w swoich budżetach na oznaczenie w terenie dawnych nekropolii Poznania według formatu zaproponowanego przez Zespół. Koszt małej tablicy SIM, zainstalowanej na dedykowanych słupkach, w roku 2021 wynosi ok. 2 tys. zł.; na istniejącym elemencie krajobrazu: ok. 1 tys. zł.

KONTAKT z koordynatorami:
Rafał Ratajczak, główny specjalista ds. pamięci historycznej, Wydział Kultury UMP: rafal_ratajczak@um.poznan.pl.
Paweł Skrzypalik, Cyfrowe Lapidarium Poznania: skrzypalik@e-lapidarium.pl.

PORÓWNAJ:

Trwający kilka miesięcy proces przygotowania wzorcowych, „cmentarnych” tablic historycznych SIM opisuje RAPORT 2020.

Projekt wybiegu dla psów na terenie dawnego cmentarza żegierskiego

Email do Zarządu Zieleni Miejskiej z dnia 15 kwietnia 2021 r.:

Szanowni Państwo,
z niepokojem przyjąłem informację o planowanym wybiegu dla psów na terenie dawnego, rzymskokatolickiego cmentarza żegierskiego św. Rocha przy ul. Wiatracznej i Krzywoustego.

Według notatki zamieszczonej na portalu facebook, inwestycja proponowana przez radnych osiedlowych z Chartowa – ogrodzony wybieg dla psów – miałaby zostać zlokalizowana dokładnie na pocmentarnych gruntach, tj. działkach: 24/1; 24/2; 12/3; 12/5; 12/6; 12/2 (obręb 6, arkusz 02).

Wbrew obiegowej opinii cmentarz nie został całkowicie ekshumowany! Zachowały się tzw. listy ekshumacyjne z 1973 r., według których brakuje informacji o przeniesieniu szczątków od 600 do 800 parafian św. Rocha! W tej liczbie znajdują się pochówki z kwatery dziecięcej. Z bardzo wysokim prawdopodobieństwem ludzie ci nadal spoczywają na terenie zaniedbanego “parku” – proponowanego jako teren wybiegu dla psów.

Analogiczna sytuacja z ubiegłego roku (cmentarzyk ewangelicki przy ul. Jawornickiej) wskazała nastroje społeczne – zasadniczo nieprzychylne tego rodzaju inwestycjom na terenach pocmentarnych. Zakres prac archeologicznych przy Jawornickiej był nieporównanie mniejszy od tych, które należałoby wykonać przy Wiatracznej. Należy liczyć się z konsekwencjami finansowymi oraz “buntem” mieszkańców okolicznych bloków; to potomkowie “żegrzan” i “ratajarzy”, dla których cmentarz żegierski stanowi jeden z fundamentów lokalnej tożsamości. Sugeruję daleko posuniętą ostrożność przy ewentualnej realizacji pomysłu radnych. Uważam, iż należy rozważyć uporządkowanie terenu z przeznaczeniem na osiedlowy park.

Z archiwaliami dotyczącymi przedmiotowego cmentarza można zapoznać się na mojej stronie:
https://e-lapidarium.pl/cmentarze/rzymskokatolickie/wiatraczna/

W trybie dostępu do informacji publicznej, proszę o doprecyzowanie, czy anonsowana inwestycja z udziałem ZZM jest procedowana, w jakim zakresie przewiduje się realizację pomysłu radnych?
—
Paweł Skrzypalik
Cyfrowe Lapidarium Poznania

Współpraca z Radą Osiedla Krzyżowniki-Smochowice oraz Zakładem Lasów Poznańskich

Staraniem Rady Osiedla Krzyżowniki-Smochowice, w połowie września 2021 r., na terenie dawnego cmentarza cholerycznego przy ul. Słupskiej w Poznaniu stanęła tablica historyczna Systemu Informacji Miejskiej. Jej przygotowanie zostało sfinansowane z budżetu rady osiedla.

Tablica została wykonana według formatu ustalonego w 2020 r. przez nieformalny Zespół ds. upamiętnienia dawnych mieszkańców Poznania przy Wydziale Kultury UMP. Oprócz zwięzłego opisu oraz kolażu pruskiej mapy z końca XIX w. i ryciny przedstawiającej karawakę z błogosławieństwem św. Zachariasza, na tablicy umieszczono QR-kod, przekierowujący czytającego do wpisu poświęconego cmentarzom epidemicznym na stronie internetowej Cyfrowego Lapidarium Poznania (e-lapidarium.pl).

Tym samym, osiągnięto cel, który od początku przyświecał Zespołowi działającemu przy Wydziale Kultury UMP – zakończony w kwietniu 2021 r. pierwszy etap oznaczania dawnych nekropolii w śródmieściu, zainspirował lokalne wspólnoty z peryferyjnych części Poznania do podjęcia podobnych inicjatyw! Nie dziwi pionierskie w kwestii “historii funeralnej” zaangażowanie Rady Osiedla Krzyżowniki-Smochowice, a także płynna współpraca z przygotowującym treść tablicy oraz z Zakładem Lasów Poznańskich (administrującym pocmentarną działką, po wojnie – szkółką leśną). Finansując tablicę cmentarną SIM oraz tablicę Poznańskiego Szlaku Fortecznego, radni osiedlowi po raz kolejny dowiedli, że troska o pamięć i dziedzictwo jest dla nich ważnym elementem budowania lokalnej wspólnoty.
Pośród dalszych działań rady osiedla, zmierzających do ochrony pamięci, wspomnieć należy o planach posadowienia głazu z inskrypcją upamiętniającą ofiary dziewiętnastowiecznych epidemii cholery oraz sfinansowanie kolejnej, małej tablicy cmentarnej SIM; tym razem na terenie dawnego, wiejskiego cmentarza ewangelickiego przy ul. Wichrowej (opodal lotniska Ławica).

Za konsekwentny upór w dążeniu do zachowania dziedzictwa oraz wzorową współpracę przy tworzeniu tablicy SIM, serdecznie dziękuję członkom RO Krzyżowniki-Smochowice, zwłaszcza panu Henrykowi Lubawemu! Za życzliwe wsparcie inicjatywy podziękowania zechcą przyjąć pracownicy Zakładu Lasów Poznańskich: p. kierownik Arkadiusz Kozłowski i p. leśniczy Andrzej Heigelmann (Leśnictwo Strzeszynek).

Tablica cmentarna Systemu Informacji Miejskiej na dawnym cmentarzu cholerycznym; sfinansowana z budżetu Rady Osiedla Krzyżowniki-Smochowice w 2021 r. Fot. J. Kwiatkowski oraz H. Lubawy.

Organizacja i koordynacja społecznej opieki nad nieczynnym, rzymskokatolickim cmentarzem Ducha Świętego na Zielińcu w Poznaniu

Opinia w sprawie tzw. szczelin przeciwlotniczych oraz lapidarium na terenie zabytkowego parku im. K. Marcinkowskiego

Współpraca ze Stowarzyszeniem Polonia-Italia przy konserwacji nagrobka Novizza Cittadiniego na stoku Cytadeli

Współpraca z mieszkającymi w Poznaniu Ukraińcami; Prawosławny Cmentarz Garnizonowy na stoku Cytadeli

Konceptualizacja nowej aranżacji parku Kosynierów w Poznaniu, z uwzględnieniem reliktów bramy cmentarnej

Początek prac konserwatorskich przy reliktach bramy cmentarnej w parku Kosynierów; grudzień 2021 r.

Petycja do Instytutu Pamięci Narodowej (Cytadela)

1 listopada; Cyfrowe Lapidarium Poznania w radiu Emaus
Rozmowa z red. Bartkiem Kirchnerem, poświęcona dawnym poznańskim nekropoliom

Nagrobek na zbiorowej mogile dawnych mieszkańców Poznania; Miłostowo

Kolejna odsłona działań mających na celu wskazanie w terenie lokalizacji dawnych cmentarzy Poznania

Jesienią 2021 r. rozpocząłem opracowywanie treści kolejnych tablic historycznych Systemu Informacji Miejskiej, które wskażą lokalizacje dawnych nekropolii na obszarze Poznania, zgodnie z wytycznymi Zespołu ds. upamiętnienia dawnych mieszkańców Poznania przy Wydziale Kultury UMP. Tym razem będą to:

3 DUŻE TABLICE:

1) dawny ewangelicki cmentarz staroświętokrzyski (Kreuzkirchhof; park Starego Browaru) – z tłumaczeniem na j. ang. i j. niem.;
2) dawny ewangelicki cmentarz Świętego Krzyża (Schillingfriedhof; park Kosynierów) – z tłumaczeniem na j. ang. i j. niem.;
3) dawny ewangelicki cmentarz Chrystusa (Christuskirchhof; park Górczyński) – z tłumaczeniem na j. ang. i j. niem.

8 MAŁYCH TABLIC:

4) dawny ewangelicki cmentarz św. Mateusza (Wilda, ul. Traugutta) – z tłumaczeniem na j. ang.;
5) dawny ewangelicki cmentarz w Junikowie (ul. Jawornicka) – z tłumaczeniem na j. ang.;
6) dawny cmentarz żydowski (lapidarium przy ul. Głogowskiej) – z tłumaczeniem na j. ang.;
7) dawny cmentarz przykościelny św. Marcina – z tłumaczeniem na j. ang.;
8) Nowy Cmentarz (parafii farnej; inaczej: dawny cmentarz Wszystkich Świętych) przy ul. Za Bramką – na istniejącym słupie, z tłumaczeniem na j. ang.;
9) dawny cmentarz winogradzki św. Wojciecha (al. Armii Poznań). – z tłumaczeniem na j. ang.;
10) szubienica miejska na błoniach wildeckich (ul. Dolna Wilda) – z tłumaczeniem na j. ang.;
11) kolumna morowa na Łąkach Bernardyńskich (cmentarz epidemiczny; Garbary/ul. Hipolita Cegielskiego) – z tłumaczeniem na j. ang.

KONTAKT z koordynatorami:
Rafał Ratajczak, główny specjalista ds. pamięci historycznej, Wydział Kultury UMP: rafal_ratajczak@um.poznan.pl.
Paweł Skrzypalik, Cyfrowe Lapidarium Poznania: skrzypalik@e-lapidarium.pl.

Petycja do Zarządu Zieleni Miejskiej w Poznaniu (Miłostowo)

Petycja do Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Poznania (Miłostowo)

Petycja do Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu (Radojewo)

error: Nie kopiuj, udostępnij! Masz pytania? Napisz do mnie: skrzypalik@e-lapidarium.pl
Skip to content