Zasłużeni obywatele, pochowani na cmentarzach staroparafialnych na Komandorii w Poznaniu

(…) cmentarz nie jest związany z wydarzeniami historycznymi, (…) na terenie w/w cmentarza nie ma pochowanych zwłok osób o wybitnym znaczeniu dla historii kultury. Cmentarz ten został znacznie zniszczony w czasie drugiej wojny światowej oraz zdewastowany w latach powojennych, (…) cmentarz nie posiada specjalnych cech o szczególnym znaczeniu dla kultury lub historii (…)*.
* Opinia Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu z dnia 31 stycznia 1964 r.; Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej w Warszawie, sygn. 9/49, Decyzje o zamknięciu cmentarzy i przeznaczeniu ich na inny cel w województwie poznańskim, k. 52.
Wbrew urzędowej opinii, przygotowanej na potrzeby trwającej kilka lat procedury likwidacji poznańskich cmentarzy wyznaniowych (po 1945 r.), stwierdzić należy, iż zarówno na cmentarzu staroświętojańskim, jak i na starym cmentarzu św. Małgorzaty (archikatedralnym), przez ponad 100 lat ich użytkowania, dokonywano pochówków obywateli zasłużonych dla Poznania, regionu i kraju. Byli to nie tylko uczestnicy polskich powstań narodowych; na nekropoliach przy ul. Świętojańskiej spoczęli ludzie nauki, kultury i sztuki, „utrudzeni w pracy dla Polski” działacze społeczni oraz wielkopolskie duchowieństwo…
Kiedy na przełomie lat 50. i 60. XX w. los cmentarza został przesądzony decyzją miejskich i państwowych urzędników, Społeczna Komisja Cmentarza Zasłużonych wytypowała (dość autorytarnie, trzeba przyznać) groby wybitnych obywateli do ekshumacji na tworzony wówczas Cmentarz Zasłużonych (Wielkopolan). Wskazano też nagrobki o szczególnej wartości artystycznej, które zabezpieczyć miał Wydział Kultury. Ekshumację i przenosiny wykonać miały solidarnie Zarząd Zieleni Miejskiej oraz Wydział Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Poznań-Nowe Miasto.
Translokacja wybranych szczątków z Komandorii odbyła się w latach 1964-1966. Ekshumacji na Miłostowo dotyczyło 610 zgłoszeń (to tam, m.in do tzw. kwatery kanoników, przeniesiono duchowieństwo, jednak wiele z tych grobów dziś już nie istnieje), na Junikowo: 70 zgłoszeń oraz niewielka ilość na pozostałe czynne cmentarze parafialne w Poznaniu. Bez wątpienia liczby te nie stanowią kompletu pochowanych na Komandorii dawnych mieszkańców Poznania; to raczej znikomy procent nagromadzonych przez stulecie pochówków… Szczątki zapewne pozostają w ziemi, na obszarze zaniedbanego, pocmentarnego parku, od roku 2000 – własności parafii świętojańskiej.
Uczestnik powstania | Nazwisko, imię | Data urodzenia | Data śmierci | Data pogrzebu | Status grobu | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|
1830-1831 | Adamczewski, Franciszek | 1812 | 26 maja 1891 | 29 maja 1891 | Grób nie istnieje? |
1848 1863-1864 | Bezler, Mikołaj | 10 marca 1904 | Grób nie istnieje? | ||
1846 | Esman (albo Esmann lub Essmann), Józef | 11 września 1814 | 30 sierpnia 1873 | Grób nie istnieje? | |
1848 | Gąsowski, Teodor | 25 stycznia 1914 | Grób nie istnieje? | ||
1848 | Grzymała-Wiewiórowski lub Wiewiórski, Walenty | 88 lat | 23 marca 1914 | Grób nie istnieje? | |
1863-1864 | Kryśkiewicz (albo Kryszka lub Kryszak), Stanisław | 1838 | 1919 | Grób nie istnieje? | |
1863-1864 | Lira lub Lyra, Wojciech | 4 kwietnia 1842 | 15 lutego 1927 | 18 lutego 1927 | Grób nie istnieje? |
1848 | Małecki, Fryderyk | 1848 | Grób nie istnieje? | ||
1848 | Ney, Karol Ferdynand | 7 lutego 1809 | 1850 | 15 czerwca 1850 | Grób nie istnieje? |
1830-1831 1848 | Otto-Trąmpczyński, Eugeniusz Szczepan | 26 grudnia 1810 | 23 września 1879 | 25 września 1879 | Grób przeniesiony na Miłostowo (pole 28). |
1863-1864 | Otto-Trąmpczyński, Edmund | 12 czerwca 1896 51 lat | Pogrzeb z ZPP do grobów rodzinnych. Grób przeniesiony na Miłostowo? |
||
1863-1864 | Otto-Trąmpczyński, Henryk | 5 lutego 1844 | 30 września 1921 | Grób przeniesiony na Miłostowo (pole 28). | |
1863-1864 | Reksiński, Franciszek | 15 stycznia 1928 | 18 stycznia 1928 | Grób nie istnieje? | |
1863-1864 | Ślosarczyk, Michał | 1833 | 1909 | Grób nie istnieje? | |
1863-1864 | Woydt, Walerian lub Walery | 1837 | 15 stycznia 1916 79 lat | 18 stycznia 1916 | Pogrzeb z ZJ na cm. św. Małgorzaty. Grób nie istnieje? |
Franciszek Adamczewski (1812-1891)
Weteran powstania listopadowego 1830-1831 

Eugeniusz Szczepan Otto-Trąmpczyński h. Topór (1810-1879), ożeniony z Laurą z Szumanów
Weteran powstania listopadowego 1830-1831 oraz uczestnik Wiosny Ludów 1848 r. 






Laura z Szumanów Trąmpczyńska (1812-1896) 

Józef Esman (albo Esmann lub Essmann; zm. 1873)
Weteran powstania wielkopolskiego 1846 r. 


Karol Fryderyk Ney (1809-1850)
Uczestnik Wiosny Ludów 1848 r. 

Fryderyk Małecki (zm. 1848)
Uczestnik Wiosny Ludów 1848 r. 
Teodor Gąsowski (zm. 1914)
Uczestnik Wiosny Ludów 1848 r. 

Walenty Grzymała-Wiewiórowski (lub Wiewiórski; zm. 1914)
Uczestnik Wiosny Ludów 1848 r. 



Mikołaj Bezler (zm. 1904)
Uczestnik Wiosny Ludów 1848 r. oraz powstania styczniowego 1863-1864 

Stanisław Kryśkiewicz (albo Kryszka lub Kryszak; 1838-1919)
Weteran powstania styczniowego 1863-1864 
Michał Ślosarczyk (1833-1909)
Weteran powstania styczniowego 1863-1864 




Franciszek Reksiński (zm. 1928)
Weteran powstania styczniowego 1863-1864 


Wojciech Lira (lub Lyra; 1842-1927)
Weteran powstania styczniowego 1863-1864 



Walery Woydt (1837-1916)
Weteran powstania styczniowego 1863-1864 




ks. Józef Klupp (1806-1883) 




ks. prałat Wawrzyniec Kotecki (zm. 1918); pochowany na cmentarzu przykościelnym św. Jana (grób istnieje)
Proboszcz parafii pw. św. Jana Jerozolimskiego za Murami 



o. Aleksander Piątkiewicz (1869-1920)
Jezuita, pedagog, autor sztuk popularnych, kompozytor utworów religijnych 
ks. Walenty Roesler lub Rezler (1846-1915) 



ks. Stanisław Otto-Trąmpczyński (1841-1928), syn Eugeniusza Szczepana i Laury z Szumanów
Dyrektor kancelarii Konsystorza Arcybiskupiego, profesor Seminarium Duchownego 

ks. prałat Ignacy Warmiński (1850-1909)
Profesor Seminarium Duchownego, członek PTPN 






ks. Józef Kalasanty Szułczyński (zm. w kwietniu 1882 r.) 

ks. Ludwik Antoni Wojtyś (zm. w czerwcu 1929 r.), zwany "Dziwnym Księdzem" 






Marcin Mikołajczak (zm. 1915)
Weteran wojny prusko-duńskiej 1864, wojny prusko-austriackiej 1866 r. oraz wojny francusko-pruskiej z lat 1870-1871 

Stanisław Zieliński (1844-1928)
Współzałożyciel i dyrektor Ogrodu Zoologicznego w Poznaniu 


Bolesław Londyński (lub Londoński; 1854-1928)
Pisarz i tłumacz, ps. Mieczysław Rościszewski, Samotnik z Podlasia 




Wojciech Simon (zm. 1900)
Redaktor, literat 

Tadeusz Kłos (zm. 1931)
Starosta poznański 




