Lapidarium oraz wojenna kwatera żydowska na Miłostowie
Kilkusetletnie dzieje gminy żydowskiej w Poznaniu znalazły nader skromne podsumowanie w postaci wydzielonej kwatery cmentarnej, urządzonej na Miłostowie w 1958 r. W 1993 r. nadano jej charakter kirkutu.
Po zakończeniu II wojny światowej, w kilku zbiorowych mogiłach złożono tu prochy Żydów – ponad tysiąca ofiar terroru hitlerowskiego. Teren wokół grobów otoczono lapidarium, utworzonym z fragmentów nieociosanych, kamiennych nagrobków. Na pozbawionych zdobień (płaskorzeźb) macewach (najstarsza z lat 80. XVIII w.) zachowały się hebrajskie napisy. Nagrobki pochodzą ze zlikwidowanego podczas okupacji niemieckiej cmentarza żydowskiego, istniejącego od początku XIX w. na terenie obecnie zajmowanym przez pawilony wystawowe Międzynarodowych Targów Poznańskich. Z relacji świadków wynika, iż na Miłostowie grzebano również szczątki ujawnione podczas powojennych modernizacji terenów targowych.
Zbiorowe mogiły żydowskich ofiar terroru na Miłostowie uznać należy za groby wojenne ze wszelkimi tego, prawnymi konsekwencjami. Należy też dążyć do włączenia tutejszej kwatery żydowskiej do oficjalnych obchodów zakończenia II wojny światowej!
Kwatera żydowska oraz lapidarium na Miłostowie nie są jedynym świadectwem wielowiekowej obecności Żydów w mieście nad Wartą. Za doniosłe wydarzenie w najnowszych dziejach gminy żydowskiej w Poznaniu uznać należy otwarcie w czerwcu 2008 r. lapidarium przy ul. Głogowskiej, na skrawku terenu dawniej zajmowanym przez cmentarz żydowski na MTP.
Oprac. Paweł Skrzypalik
Tekst poprawiony i uzupełniony. Pierwotna jego wersja ukazała się na stronie cmentarze-poznania.pl.
PORÓWNAJ:
Lapidarium oraz kwatera żydowska na Miłostowie. Zdjęcia: Paweł Skrzypalik/Cyfrowe Lapidarium Poznania 
