Wiejski cmentarz ewangelicki przy ul. Krygowskiego, opodal dawnej wsi Nowe Olędry Naramowickie (niem. Naramowice Neu Hauland)
Cmentarz ewangelicki położony przy ul. Krygowskiego, w pobliżu nieistniejących już zabudowań dawnej wsi, której nazwa sugerowała osadnictwo olęderskie, sięgające czasów I RP. Na początku XX wieku sprowadzono w te okolice kolonistów niemieckich. Wówczas obszar znajdował się w granicach poznańskiej parafii świętokrzyskiej. Po 1908 r. opiekę duchową oraz administrację przejęła parafia ewangelicka w Morasku (niem. Nordheim).
Cmentarz o powierzchni niemal 13 arów założono na niewielkim wzniesieniu. Jego zachodnia granica przylegała do resztek dawnej grobli. Opodal znajduje się gruzowisko, liczne cegły, pozostałości schodów (?); być możne zrzucono tu także fragmenty nagrobków? Nieco na północ od cmentarza płynie Strumień Różany; teren jest przez to podmokły. Na cmentarnym wzniesieniu widoczne ślady obecności dzikich zwierząt, m.in. lisie nory pod karpami, barłogi dzików oraz ślady buchtowania… Idąc lasem w stronę kampusu UAM, natknąć można się na koczowiska bezdomnych; okolica jest zaśmiecona. Wzniesienie od wschodu graniczy z nowym, okazałym domem. Ulica Krygowskiego oddzieliła dawny cmentarz od domów położonych przy ul. Bronisława. Tamtejsza zabudowa widoczna jest na mapach topograficznych z początku XX w.
Teren latem trudno dostępny; być może zachowane nieliczne relikty nagrobków?
Oprac. Paweł Skrzypalik
PORÓWNAJ:
CMENTARZ EWANGELICKI W PIĄTKOWIE
- „Kronika Miasta Poznania”, 2020, nr 4, Naramowice.
- Goszczyńska J., Majątki wielkopolskie. Miasto Poznań, seria „Dawne budownictwo folwarczne”, t. VIII, Szreniawa 2004.
- Kiec O., Historia protestantyzmu w Poznaniu od XVI do XXI wieku, Poznań 2015.
- Kiec O., Protestantyzm w Poznańskiem 1815-1918, Warszawa 2001.
- Spacerem po Naramowicach. Dawniej i dziś, wydawnictwo okolicznościowe z okazji 650-lecia Naramowic.
- Szafran H., Miasto Poznań i okolica, Poznań 1959.
- Wąsicki J., Kolonizacja niemiecka w okresie Prus Południowych 1793-1806, [w:] „Przegląd Zachodni”, 1953, nr 9-10, s. 137-179.
- Wilkaniec A., Stan zachowania i trwałość historycznych układów przestrzennych dawnych wsi i majątków w strukturze Poznania, Poznań 2018.
