Wielkopolska: historia protestantyzmu do roku 1945

Posener Heimat | Grossherzogtum Posen | Provinz Posen | Regierungsbezirk Posen | Regierungsbezirk Bromberg
Kirchenprovinz Posen | Evangelische Kirche in Posen

Bibliografia | Netografia

  1. 25 Jahre Ansiedlung 1886-1911, Lissa 1911. Dostęp: Polona.
  2. Akta Braci Czeskich. Dostęp” WBC.
  3. Alabrudzińska E., Protestantyzm w Polsce w latach 1918-1939, Toruń 2004. Dostęp: repozytorium.umk.pl.
  4. Angermann A., Die evangelische Kirchen des Posener Landes seit 1772, Posen 1912.
  5. Bibliografia historii Wielkopolski (osoby i miejscowości); dostęp: Biblioteka PTPN.
  6. Bibliografia Regionalna Wielkopolski 1969-2016; dostęp: WBC.
  7. Borowiak J., Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w Polsce, Warszawa 1999.
  8. Brożek A., Niemcy zagraniczni w polityce kolonizacji pruskich prowincji wschodnich (1886-1918), Poznań 1989.
  9. Chodyła Z., Najstarsze dzieje osad olęderskich w okolicach Nekli w latach 1749-1793, Nekla 2005; dostęp: www.oledry.nekla.pl.
  10. Chodyła Z., Zarys najstarszych dziejów osad olęderskich w Puszczy Pyzdrskiej 1746-1793, Pyzdry 2015; dostęp: www.puszczapyzdrska.com.
  11. Cmentarz w Orzeszkowie – świadek historii walk o niepodległość, pod red. J. Wałkowskiej i Ł. Hajdrycha, Poznań 2018. Dostęp: www.academia.edu.
  12. Cmentarze nieistniejących cmentarzy. Ewangelickie dziedzictwo kulturowe w Wolsztynie (w 500. rocznicę reformacji), praca zbiorowa pod red. J. Kołackiego, Poznań 2018.
  13. Die Gemeinden und Gutsbezirke des Preussischen Staates und ihre Bevölkerung, Nach den Urmaterialien der allgemeinen Volkszählung vom 1. Dezember 1871…, H. IV, Provinz Posen, Berlin 1874. Dostęp: BSB lub MDZ.
  14. Domasłowski J., Kościół Ewangelicko-Augsburski w Poznaniu i w Zachodniej Wielkopolsce w latach 1919-2005, Poznań 2005.
  15. Dworzaczkowa J., Bracia Czescy w Wielkopolsce w XVI i XVII wieku, Warszawa 1997.
  16. Dworzaczkowa J., Reformacja i kontrreformacja w Wielkopolsce, Poznań 1995.
  17. Ewangelicy w gminie Kórnik. Pamięć społeczna i dziedzictwo kulturowe, pod red. M. Machowskiej, i J. Wałkowskiej, Poznań 2015. Dostęp: www.academia.edu.
  18. Fąka M., Kościoły protestanckie w Polsce w latach 1918-1972, Warszawa 1973.
  19. Gemeindelexikon für das Königreich Preussen. Auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1885 und anderer amtlicher Quellen…, H. 5., Provinz Posen, Berlin 1888. Dostęp: WBC lub Polona.
  20. Gemeindelexikon für das Königreich Preussen. Auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 2. Dezember 1895 und anderer amtlicher Quellen…, H. 5., Provinz Posen…, Berlin 1898; dostęp: Polona.
  21. Gemeindelexikon für das Königreich Preussen. Auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1905 und anderer amtlicher Quellen…, H. 5., Provinz Posen, Berlin 1908. Dostęp: WBC lub Polona.
  22. Gemeindelexikon für die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Oppeln. Auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1910 und anderer amtlicher Quellen…, H. 4., Regierungsbezirk Posen, Berlin 1912. Dostęp: Polona.
  23. Giżycka M., Sobalak T. M., Śladami wiary po Puszczy Zielonka. Przewodnik, Murowana Goślina 2013; dostęp: swarzedz.pl.
  24. Golon A., Steffani J., Posener Evangelische Kirche. Ihre Gemeiden und Pfarrer von 1548 bis 1945, Lüneburg 1967.
  25. Greser E., Die Stadt Posen in der deutschsprachigen Literatur (1772-1918), Poznań 2016. Dostęp: repozytorium.amu.edu.pl.
  26. Hauptmann E., Z przeszłości polskiego zboru ewangelicko-augsburskiego w Poznaniu, Poznań 1924. Dostęp: Polona.
  27. Hauser P., Kolonista niemiecki na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Mit i rzeczywistość, Poznań 1994.
  28. Hładyłowicz K. J., Zmiany krajobrazu i rozwój osadnictwa w Wielkopolsce od XIV do XIX wieku, Lwów 1932; dostęp: WBC.
  29. Jakóbczyk W., Pruska Komisja Osadnicza 1886-1919, Poznań 1976. Dostęp: WBC.
  30. Jakóbczyk W., Kolonizatorzy i hakatyści, Poznań 1989. Dostęp: WBC.
  31. Kaczmarczyk Z., Kolonizacja niemiecka na wschód od Odry, Poznań 1945.
  32. Kiec O., Protestantyzm w Poznańskiem 1815-1918, Warszawa 2001 (tu obszerny wykaz źródeł i opracowań!).
  33. Kiec O., Historia protestantyzmu w Poznaniu od XVI do XXI wieku, Poznań 2015 (tu obszerny wykaz źródeł i opracowań!).
  34. Kiec O., Parafie ewangelickie w Wielkopolsce w XIX-XXI wieku. Historia, tożsamość i polityka pamięci na polsko-niemieckim pograniczu, Poznań 2021.
  35. Kłaczkow J., Protestanckie wydawnictwa prasowe na ziemiach polskich w XIX i pierwszej połowie XX wieku, Toruń 2008.
  36. Kłaczkow J., Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce w latach 1945-1975, Toruń 2010.
  37. Kłaczkow J., Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce w latach 1918-1939, Toruń 2017.
  38. Kneifel E., Geschichte der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen, Niedermarschacht/Winsen an der Luhe 1964. Dostęp: eduardkneifel.eu.
  39. Kościoły luterańskie na ziemiach polskich (XVI-XX w.), t. 1, W czasach Rzeczpospolitej Obojga Narodów, red. nauk. J. Kłaczkow, Toruń 2012.
  40. Kościoły luterańskie na ziemiach polskich (XVI-XX w.), t. 2, Pod zaborami i obcym panowaniem, red. nauk. J. Kłaczkow, Toruń 2012.
  41. Kościoły luterańskie na ziemiach polskich (XVI-XX w.), t. 3, W ramach Rzeczpospolitej, państw ościennych i na emigracji, red. nauk. J. Kłaczkow, Toruń 2012.
  42. Kotula K., ks., Polski lud ewangelicki w południowo-wschodniej części województwa poznańskiego, Poznań 1929. Dostęp: WBC.
  43. Kozłowski J., Administracja Wielkopolski pod pruskim zaborem 1793-1918, Poznań 2000.
  44. Krasuski J., Kulturkampf. Katolicyzm i liberalizm w Niemczech XIX wieku, Poznań 1963.
  45. Kremmer M., Die evangelischen Kirchen der Provinz Posen, Berlin 1905. Dostęp: WBC lub Polona.
  46. Krickau H., Dzieje gminy ewangelickiej w Sierakowie w latach 1776-1876, Sieraków 2010. Dostęp: www.academia.edu.
  47. Kucharczyk G., Kulturkampf. Walka Berlina z katolicyzmem (1846-1918), Warszawa 2009.
  48. Kucharczyk G., Długi kulturkampf. Pruskie i niemieckie wojny kulturowe przeciw Polsce w latach 1795-1918, Warszawa 2020.
  49. Lattermann A., Einfuehrung in die deutsche Sippenforschung in Polen und dem preussischen Osten, Posen 1938. Dostęp: WBC.
  50. Łukaszewicz J., O kościołach Braci Czeskich w dawnej Wielkopolsce, Poznań 1835. Dostęp: WBC.
  51. Łukaszewicz J., Wiadomość historyczna o Dyssydentach w mieście Poznaniu w XVI. i XVII. wieku porządkiem lat zebrana, Poznań 1832. Dostęp: Polona.
  52. Matelski D., Mniejszość niemiecka w Wielkopolsce w latach 1919-1939, Poznań 1997.
  53. Niekammer’s Güter-Adressbuch für die Provinz Posen, Leipzig 1913. Dostęp: WBC lub KPBC.
  54. Niemieckie zamierzenia kolonizacyjne w Polsce (materiały źródłowe), Warszawa 1919. Dostęp: Polona.
  55. Nim całkowicie znikną. Cmentarze ewangelickie w powiecie poznańskim, wyd. drugie, poprawione i uzupełnione, pod red. J. Kołackiego, Poznań 2021.
  56. „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” (od 1956 r.). Dostęp: WBC.
  57. Pawlik S., Rzut oka na działalność kolonizacyi niemieckiej w Wielkopolsce, Kraków 1896. Dostęp: Polona.
  58. Pełczyński G., Metodyści w Poznaniu 1922-2022, Warszawa 2022.
  59. Polski protestantyzm w czasach nazizmu i komunizmu, zbiór studiów pod red. J. Kłaczkowa, Toruń 2009.
  60. „Przegląd Ewangelicki. Organ Polskich Zborów Ewangelickich na Pomorzu i w Poznańskiem” (1934-1939). Dostęp: WBC.
  61. Rhode A., Geschichte der evangelischer Kirche im Posener Lande, Würzburg 1956.
  62. Rogall J., Die Geistlichkeit der Evangelisch-Unierten Kirche in der Provinz Posen 1871-1914 und ihr Verhältnis zur preussischen Polenpolitik, Marburg an der Lahn 1990. Dostęp: MDZ.
  63. Rott D., Bracia czescy w dawnej Polsce. Działalność literacka – teksty – recepcja, Katowice 2002. Dostęp: SBC.
  64. Rusiński W., Osady tzw. Olędrów w dawnym woj. poznańskim, Kraków 1947.
  65. Rydzewska A., Zabytkowe cmentarze ewangelickie północnej Wielkopolski, Poznań 2012.
  66. Staemmler J., Wspomnienia poznańskiego pastora, przekład i opracowanie O. Kiec, Poznań 2017.
  67. Szlakiem olędrów w północnej Wielkopolsce, oprac. J. i W. Przewoźni, Poznań 2009; dostęp: regionwielkopolska.pl.
  68. Trzeciakowski L., Kulturkampf w zaborze pruskim, Poznań 1970.
  69. Trzeciakowski L., Walka o polskość miast Poznańskiego na przełomie XIX i XX wieku, Poznań 1964.
  70. Werner A., Geschichte der evangelischen Parochien in der Provinz Posen, Lissa 1904. Dostęp: WBC lub Polona.
  71. Wokół protestanckiego dziedzictwa kulturowego w Turku i powiecie tureckim, pod red. J. Kołackiego, Poznań 2021.
  72. Wotschke T., Geschichte der Reformation in Polen, Leipzig 1911. Dostęp: WBC lub Polona.
  73. Wotschke T., Die Reformation im Lande Posen, Lissa 1913. Dostęp: WBC lub Polona.
  74. Wotschke T., Das Evangelium unter dem Kreuz im Lande Posen, Posen 1917. Dostęp: WBC.
  75. Woźniak K. P., Niemieckie osadnictwo wiejskie między Prosną a Pilicą i Wisłą od lat 70. XVIII w. do 1866 r. Proces i jego interpretacje, Łódź 2013.
  76. Zajchowska S., Osadnictwo olęderskie i fryderycjańskie w Wielkopolsce w XVII i XVIII w., Wrocław 1989.
  77. Zapomniane dziedzictwo. Dawne cmentarze Poznania i Wielkopolski, praca zbiorowa pod red. J. Kołackiego, Poznań 2022.
  78. Zieliński Z., Kulturkampf w archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej w latach 1873-1887, Poznań 2011.
  79. Ziemia skrywa kości. Zapomniane krajobrazy pamięci. Cmentarze protestanckie w Wielkopolsce po 1945 roku, pod red. J. Kołackiego i I. Skórzyńskiej, Poznań 2017.
NETOGRAFIA:
  1. Deutschen Geschichtsvereins (DGV) des Posener Landes e.V.
  2. Fundacja Olandia.
  3. Gemeinschaft Evangelischer Posener (Lüneburg).
  4. Heimatkreis Meseritz e. V | Heimatkreisgemeinschaft Birnbaum.
  5. Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego w Polsce.
  6. Landsmannschaft Weichsel-Warthe.
  7. Mennonici w Polsce. Wspólne dziedzictwo.
  8. Nekielskie Olędry.
  9. Olędry Nowotomyskie – Tomischler Hauland.
  10. Posener Altenheim | D-Paul-Blau-Haus (Lüneburg).
  11. Posen – Stadt- und Landkreise (1885) [Arbeitsgemeinschaft ostdeutscher Familienforscher e. V.]. Dostęp: agoff.de.
  12. Posen – Stadt- und Landkreise (1905) [Arbeitsgemeinschaft ostdeutscher Familienforscher e. V.]. Dostęp: agoff.de.
  13. Szlak dziedzictwa reformacji w Poznaniu. Dostęp: trakt.poznan.pl.
  14. Wielkie Księstwo Poznańskie | Mapy ze zbiorów PTPN. Dostęp: Cyryl.
error: Nie kopiuj, udostępnij! Masz pytania? Napisz do mnie: skrzypalik@e-lapidarium.pl
Scroll to Top
Skip to content