Dwa wiejskie cmentarze ewangelickie, położone w poznańskiej części Kiekrza: zachodni, młodszy – przy ul. Kierskiej (pomiędzy ul. Sztormową a ul. Turystyczną) oraz wschodni, starszy – przy ul. Chojnickiej (Psarskie). Wykorzystywane przez kolonistów niemieckich, osiedlonych na początku XX w. na terenie administrowanym przez ewangelicką parafię z Rokietnicy.

Pozyskany przez Komisję Kolonizacyjną u progu XX w. majątek kierski objął Konrad Iffland. Powstał wówczas nowy, mansardowy dwór, odpowiadający junkierskim ambicjom niemieckiej rodziny. Elementem dóbr Ifflandów – we wsi od 1904 r. noszącej nazwę Ketsch – był park, po wojnie zwany „sanatoryjnym”. Na jego niewielkim fragmencie w 1907 r. wydzielono działkę, która kilka miesięcy później stała się własnością ewangelickiej parafii w Rokietnicy. Tu – opodal dzisiejszej ul. Sztormowej (tj. na tyłach obecnego Ośrodka Rehabilitacyjnego dla Dzieci), założono niewielki cmentarz. Kierski majątek rozparcelowano przed I wojną światową; w rękach Ifflandów pozostała tzw. „resztówka”.

Konrad Iffland – podobnie jak większość niemieckich gospodarzy – opuścił Kiekrz niedługo po powstaniu wielkopolskim. Miejsce dotychczasowych właścicieli zajęły m.in. rodziny przybyłe ze Śląska Opolskiego. „Resztówka” wraz z zabudowaniami, sadem i cmentarzem trafiła w polskie ręce – kolejno gen. Aleksandra Boruszczaka oraz prof. Zygmunta Kamińskiego. W 1928 r. rodzina Ciechanowskich ufundowała na terenie parku figurę Niepokalanej Dziewicy. W tym samym roku pałac oraz jego otoczenie zostały sprzedane poznańskiej Kasie Chorych; tak zaczęła się historia kierskiego ośrodka leczniczego dla dzieci. Najstarsi mieszkańcy siedlisk istniejących współcześnie przy starej alei wiodącej do parku, pamiętają kamienne nagrobki i żeliwne ogrodzenia okalające groby; twierdzą, iż elementy cmentarza „zostały rozparcelowane pośród tutejszych gospodarzy”.

Bardziej znany pośród okolicznych mieszkańców jest cmentarzyk przy ul. Chojnickiej. Został oznaczony na mapie Urmesstischblatt (Kart. N 729 – Blatt 1928) z roku 1830, co zapewne świadczy o wcześniejszym osadnictwie olęderskim w tym regionie. Teren jest zaniedbany; zachowane relikty nagrobków. Żeliwny krzyż cmentarny zniknął pomiędzy 2011 a połową 2012 r. Od kilku lat mieszkańcy Kiekrza dążą do uporządkowania tego cmentarzyka w czynie społecznym, jednak poznańscy urzędnicy blokują te inicjatywy:

• Cmentarz ewangelicki w Kiekrzu – czy coś się zmieniło? [w:] „Echo Kiekrza” – bezpłatny biuletyn Osiedla Kiekrz, 2014, nr 5, s. 7.
• Z pracy Rady i Zarządu Osiedla Kiekrz, [w:] „Echo Kiekrza” – bezpłatny biuletyn Osiedla Kiekrz, 2015, nr 5-6, s. 3: Rada Osiedla przeznaczyła również w planie wydatków na przyszły rok kwotę 10.000 zł na porządkowanie terenu byłego cmentarza ewangelickiego. Niestety opinia Wydziału Gospodarki Nieruchomościami jest negatywna. Należy zatem zastanowić się, w jaki sposób uporządkować ten teren i jakie podjąć kroki w celu wyłonienia zarządcy.

PORÓWNAJ:

• E. Nawrot, Dzieje Kiekrza i okolicy, Poznań 2002.
• Rokietnickie Archiwum Cyfrowe.
• „Kronika Miasta Poznania”, 2013, nr 3, Kiekrz, Strzeszyn, Podolany.
• F. Jaśkowiak, Kiekrz, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Warszawa 1952.
• J. Goszczyńska, Majątki wielkopolskie. Miasto Poznań, seria „Dawne budownictwo folwarczne”, t. VIII, Szreniawa 2004.
• A. Wilkaniec, Stan zachowania i trwałość historycznych układów przestrzennych dawnych wsi i majątków w strukturze Poznania, Poznań 2018.
• Projekt parku w Kiekrzu, pow. Poznań, należącego do D. Endell; 1862-1880. Zbiór planów Johannesa, Georga i Ernsta Larass, Archiwum Państwowe w Olsztynie, sygnatura 42/1364/0/-/85.
• Ochrona dla cmentarzy ewangelickich; poznan.tvp.pl z dnia 01.11.2021 r.