Cmentarz naramowicki
cmentarz rzymskokatolickiej parafii pw. Matki Bożej Częstochowskiej przy ul. Jasna Rola w Poznaniu
Naramowice | Różany Potok | rezerwat przyrody Żurawiniec | ul. Rubież | zbiornik gazu | majątek ziemski Naramowice
Cmentarz naramowicki, położony przy ul. Jasna Rola – opodal rezerwatu przyrody Żurawiniec – został otwarty dla pochówków w 1937 r. Grunt przy starej drodze, wiodącej do Nowych Olędrów Naramowickich i dalej, do Hub Moraskich, darował miejscowy gospodarz, Ignacy Mucha oraz gromady Naramowice i Umultowo. Dwa lata wcześniej, z inicjatywy ks. kanonika Narcyza Putza, powszechnie darzonego szacunkiem proboszcza parafii pw. św. Wojciecha w Poznaniu, erygowano parafię naramowicką. Skromnej, drewnianej kaplicy według projektu inż. arch. Stefana Cybichowskiego, nadano wezwanie Matki Boskiej Częstochowskiej*. Pierwszym proboszczem został ks. Antoni Hałas (1905-1944), jak wkrótce miało się okazać – nader sprawny organizator „najnieszczęśliwszej” z poznańskich parafii…
Naramowicka nekropolia kompozycyjnie nawiązuje do założeń estetycznych koncepcji cmentarza-ogrodu. Zaakcentowano tu przecinające się aleje topolowe, wiodące do krzyża cmentarnego. Kwatery pogrzebowe zaaranżowano za pomocą żywotnikowych żywopłotów. Obecnie całość założenia obwiedziona jest ogrodzeniem z prefabrykowanych elementów betonowych, jedynie od strony ul. Jasna Rola zamontowano nowy, stylizowany płot z bramą wjazdową i furtką. Podczas ceremonii pogrzebowych wykorzystywana jest niewielka kostnica, zlokalizowana przy placu w sąsiedztwie krzyża cmentarnego.
Powierzchnię cmentarza powiększano kilkukrotnie. Rozbudowę z początku XXI w. uznano za nielegalną (samowola budowlana). Parafii zarzuca się naruszenie strefy ochronnej; w nowo utworzonej części cmentarza pochówki wstrzymano. Parafii groził nakaz rozbiórki obiektu (co faktycznie oznaczałoby ekshumacje i przeniesienie kilkuset grobów).
Nekropolia jest miejscem wiecznego spoczynku zasłużonych obywateli, w tym uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919 oraz żołnierzy AK, a także uznanych naukowców, związanych z poznańskimi uniwersytetami.
Oprac. Paweł Skrzypalik
_____________
*Taką nazwę parafii stosowano w okresie międzywojennym; i dziś jest w powszechnym użyciu, jednak prawidłowe wezwanie ma obecnie formę: parafia Matki Bożej Częstochowskiej.
PORÓWNAJ:
CMENTARZ EWANGELICKI przy ul. Krygowskiego (dawniej: Nowe Olędry Naramowickie)
CMENTARZ EWANGELICKI na os. Jana III Sobieskiego
Osiedle Opieki Społecznej przy ul. Sarmackiej na Naramowicach w Poznaniu
Zbiornik gazu przy ul. Rubież na Naramowicach w Poznaniu
Dwór na Naramowicach w Poznaniu
- C. Nawrocki, Zespół osiedli mieszkaniowych Piątkowo-Naramowice, [w:] „Kronika Miasta Poznania”, 1978, nr 1, s. 49-69.
- J. Modrzejewski, Metamorfozy zespołu osiedli Piątkowo-Naramowice, [w:] „Kronika Miasta Poznania”, 1998, nr 1, Budowniczowie i architekci, s. 194-207.
- M. T. Walerzak, P. Urbański, M. Krzyżaniak, D. Świerk, Losy historycznych kompozycji ogrodowych włączanych w granice miasta Poznania na przykładzie zespołu pałacowo-parkowego w Naramowicach, [w:] „Czasopismo Techniczne. Architektura”, R. 109, z. 6-A, s. 119-126. Dostęp: repozytorium.biblos.pk.edu.pl.
- BEM, Poznań: Cmentarz w Naramowicach samowolą budowlaną?; gloswielkopolski.pl z dnia 25.06.2012 r.
- tunaramowice.pl.
- Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej na Naramowicach w Poznaniu.
- fb/Stare Naramowice.
- fb/Stowarzyszenie dla Naramowic.
- fb/Lotaryńska 6: Mikro Dom Kultury.
- fb/Różany Potok.
- Użytek ekologiczny Różany Młyn i Wilczy Młyn; www.poznan.pl.
- Kultura codzienności, przyroda i historia: naramowickie ścieżki edukacyjno-rekreacyjne; epoznan.pl.
- Naramowice. Kultura, przyroda i historia; YT/Laboratorium Wyobraźni.
- „Kronika Miasta Poznania”, 2020, nr 4, Naramowice.
- Czarnecki W., Wspomnienia architekta, oprac. H. Grzeszczuk-Brendel, K. Kodym-Kozaczko, Poznań 2015 (wyd. drugie, zmienione).
- Goszczyńska J., Majątki wielkopolskie. Miasto Poznań, seria „Dawne budownictwo folwarczne”, t. VIII, Szreniawa 2004.
- Księga pamiątkowa miasta Poznania, Poznań 1929. Dostęp: Polona.
- Kurzawa Z., Kusztelski A., Historyczne kościoły Poznania. Przewodnik, Poznań 2006.
- Libicki M., Libicki P., Dwory i pałace wiejskie w Wielkopolsce, Poznań 2005.
- Sobczak J., Kościoły Poznania, Poznań 2006.
- Spacerem po Naramowicach. Dawniej i dziś, wydawnictwo okolicznościowe z okazji 650-lecia Naramowic.
- Szafran H., Miasto Poznań i okolica, Poznań 1959.
- Wilkaniec A., Stan zachowania i trwałość historycznych układów przestrzennych dawnych wsi i majątków w strukturze Poznania, Poznań 2018.
