Przyklasztorny cmentarz bernardynów; Piaski
Krypty bernardynów
Krypty klarysek i szarytek
plac Bernardyński | Garbary | Piaski | bernardynki (klaryski, tercjarki) | szarytki (Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo)
bernardyni | franciszkanie | kościół św. Anny | kościół św. Franciszka Serafickiego | kościół Przemienienia Pańskiego
Cmentarz istniejący przy kościele i klasztorze bernardynów (braci mniejszych obserwantów) na Piaskach, założony zapewne wraz z budową pierwszej (drewnianej) świątyni w 2. poł. XV w. Użytkowany przynajmniej do najazdu szwedzkiego oraz relokacji i odbudowy świątyni w latach 60. XVII w. (obecny, barokowy kościół pw. św. Franciszka Serafickiego był trzecią z kolei świątynią bernardynów). Do pochówku dobrodziejów klasztoru wykorzystywano również tamtejsze krypty.
Pod koniec XV w. (niemal w tym samym czasie, co druga, murowana świątynia bernardynów), na terenie przyklasztornego cmentarza powstał kościół św. Anny. W 1632 r. przeniesiono tu z kościoła Wszystkich Świętych „niemieckie nabożeństwa”, a w kryptach chowano rodziny niemieckich katolików. Ich groby – w tym sławnej mieszczki, pani Taroniowej – przetrwały do roku 1838, kiedy świątynię zniszczył pożar.
Podziemia sąsiedniego, zbudowanego na przełomie XVI i XVII w. kościoła Przemienienia Pańskiego przy klasztorze bernardynek (zwanych też klaryskami lub tercjarkami), wykorzystywano do pochówków zakonnic, których groby pod posadzką, „skromnym oznaczono marmurem”.
Oprac. Paweł Skrzypalik
PORÓWNAJ:
- www.franciszkanie.poznan.pl.
- Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo. Prowincja Chełmińsko-Poznańska.
- Eckhardtówna J., Materiały do historii sztuki i kultury z kronik OO. Franciszkanów poznańskich, [w:] „Kronika Miasta Poznania”, 1947, nr 1, s. 23-37.
- K. Kantak, Kronika Franciszkanów Poznańskich, [w:] „Kronika Miasta Poznania”, 1937, nr 2, s. 121-132.
- A. Kusztelski, Pierwszy klasztor bernardynów w Poznaniu (Z prac nad katalogiem zabytków Poznania), [w:] „Kronika Miasta Poznania”, 1991, nr 1-2, s. 181-184.
- P. F. Neumann, Kroniki bernardynów poznańskich [recenzja], [w:] „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski”, 2006, t. 2, s. 367-371. Dostęp: pressto.amu.edu.pl.
- A. Kusztelski, Monachomachia poznańska. Kontrowersje bernardynów poznańskich z franciszkanami w drugiej połowie XVII wieku, [w:] „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski”, 2013, t. 8, s. 41-62. Dostęp: pressto.amu.edu.pl.
- S. B. Tomczak, Jan Kapistran Szysiecki, zasłużony bernardyn poznański z przełomu XVII i XVIII stulecia, [w:] „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski”, 2014, t. 9, s. 127-151. Dostęp: pressto.amu.edu.pl.
- „Kronika Miasta Poznania”, 2017, nr 3, Wielkie Garbary.
- Boras Z., Trzeciakowski L., W dawnym Poznaniu. Fakty i wydarzenia z dziejów miasta do r. 1918, Poznań 1974.
- Dzieje Poznania, t. 1, Dzieje Poznania do roku 1793, pod red. J. Topolskiego, tomy 1* i 1**, Warszawa-Poznań 1988.
- Hozakowski W., Kościół Przemienienia Pańskiego (opisał ks. dr. Hozakowski), Poznań 1900. Dostęp: Polona.
- Kantak K., Początki klasztoru franciszkańskiego w Poznaniu, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, 1912, t. 38. Dostęp: WBC.
- Kantak K., Św. Jan Kapistran i zaprowadzenie Bernardynów, Poznań 1914. Dostęp: WBC.
- Kantak K., Bernardyni polscy, t. 1: 1453-1572; t. 2: 1573-1795-1932, Lwów 1933. Dostęp: WBC.
- Kantak K., Franciszkanie polscy, t. 1: 1237-1517; t. 2: 1517-1795, Kraków 1938. Dostęp: WBC.
- Kronika Bernardynów poznańskich, oprac. S. B. Tomczak OFM, J. Wiesiołowski, seria „Kroniki Staropolskie”, Poznań 2002.
- Kurzawa Z., Kusztelski A., Historyczne kościoły Poznania. Przewodnik, Poznań 2006.
- Łukaszewicz J., Obraz historyczno-statystyczny miasta Poznania w dawniejszych czasach, t. 1 i 2, Poznań 1838. Dostęp: Polona.
- Łukaszewicz J., Krótki opis kościołów parochialnych, kościółków, kaplic, klasztorów, szkółek parochialnych, szpitali i innych zakładów dobroczynnych w dawnej dyecezyi poznańskiej, t. 1, Poznań 1859. Dostęp: Polona.
- Sieciechowiczowa L., Życie codzienne w renesansowym Poznaniu 1518-1619, Warszawa 1974.
- Sobczak J., Kościoły Poznania, Poznań 2006.
KRYPTY KOŚCIOŁA ŚW. ANNY
PODZIEMIA KOŚCIOŁA PRZEMIENIENIA PAŃSKIEGO
